Η Παράδοση της Ρίψης των Κανατιών στην Κέρκυρα

Ένα Πάσχα γεμάτο Ζωή και Χρώμα

Αν υπάρχει ένα μέρος στην Ελλάδα όπου το Πάσχα βιώνεται με όλες τις αισθήσεις, αυτό είναι η Κέρκυρα. Η ιδιαίτερη στιγμή που συμπυκνώνει την ενέργεια, τον ενθουσιασμό και τη βαθιά θρησκευτικότητα της κερκυραϊκής παράδοσης είναι η ρίψη των κανατιών – το περίφημο «έθιμο των μπότηδων». Κάθε Μεγάλο Σάββατο, στις 11 το πρωί, μετά την πρώτη Ανάσταση, μπαλκόνια των σπιτιών στο κέντρο της πόλης, ιδιαίτερα κατά μήκος της Λιστόν και της Σπιανάδας, γεμίζουν με μεγάλα πήλινα κανάτια. Οι Κερκυραίοι, ντυμένοι γιορτινά, τα ρίχνουν με δύναμη στο έδαφος, δημιουργώντας ένα ηχηρό πανηγύρι γεμάτο ενθουσιασμό και μουσική.

Ο ήχος από τα σπασμένα πήλινα δοχεία αντηχεί στα στενά καντούνια και «σηκώνει» την παλιά πόλη. Το έθιμο λειτουργεί σαν μια ηχηρή έκρηξη ζωής, που σηματοδοτεί την Ανάσταση προτού ακουστεί το επίσημο «Χριστός Ανέστη» το βράδυ.

Η Ιστορική Προέλευση του Εθίμου

Η προέλευση του εθίμου είναι ένας συνδυασμός παγανιστικών, ενετικών και χριστιανικών επιρροών. Σύμφωνα με μία εκδοχή, το έθιμο είναι επιβίωση παλαιών ειδωλολατρικών εθίμων της άνοιξης, όπου το σπάσιμο αντικειμένων ή η εκτόξευση καρπών είχε καθαρτικό χαρακτήρα, απομακρύνοντας το κακό και προσελκύοντας τη γονιμότητα. Άλλες πηγές το συνδέουν με τους Ενετούς, οι οποίοι είχαν τη συνήθεια να πετούν παλιά σκεύη από τα παράθυρά τους την Πρωτοχρονιά, σαν συμβολική αποβολή του παρελθόντος.

Στη χριστιανική θεώρηση, το σπάσιμο των μπότηδων συμβολίζει την ήττα του Θανάτου: με τον εκκωφαντικό θόρυβο που προκαλείται, η ζωή αναγγέλλει τον θρίαμβό της.

Κοινωνικές και Τουριστικές Διαστάσεις του Εθίμου

Με την πάροδο του χρόνου, η ρίψη των κανατιών έχει αποκτήσει και τουριστική σημασία. Κάθε χρόνο, χιλιάδες επισκέπτες καταφθάνουν στο νησί για να ζήσουν από κοντά αυτήν τη μοναδική παράδοση. Οι θέσεις στα μπαλκόνια κρατούνται μήνες πριν, ενώ οι βιτρίνες των καταστημάτων γεμίζουν με μικρούς και μεγάλους μπότηδες.

Οι τοπικές μπάντες, οι διάσημες φιλαρμονικές της Κέρκυρας, προσθέτουν μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα με πένθιμες μαρς που μετατρέπονται σε εμβατήρια χαράς. Η Κέρκυρα είναι το μόνο μέρος όπου το Πάσχα γεμίζει θεατρικότητα, μουσική και φινέτσα, διατηρώντας πάντα τον θρησκευτικό του χαρακτήρα.

Ο Μπότης: Ένα Κεραμικό με Ψυχή

Ο μπότης, το κανάτι που ρίχνεται, είναι πάντα πήλινος, συχνά διακοσμημένος με κόκκινες κορδέλες και γεμισμένος με νερό για να αποκτήσει όγκο και θόρυβο κατά την πρόσκρουση. Κάθε νοικοκύρης φροντίζει να έχει τον «καλύτερο» – τον πιο μεγάλο, τον πιο εντυπωσιακό, ίσως και τον πιο ηχηρό.

Μετά τη ρίψη, οι περαστικοί μαζεύουν κομμάτια από τα σπασμένα κανάτια, τα οποία θεωρούν γούρια για τη νέα χρονιά. Μάλιστα, παλαιότερα, αποθηκεύονταν στα σπίτια για προστασία ή τοποθετούνταν στα κτήματα για καλή σοδειά.